Норуодунай суруйааччы Иван Гоголев-Кындыл «Иэйэхсити кэлэтии» философскай айымньытыгар олох уонна өлүү, киһи сирдээҕи анала, киһи уонна айылҕа, кэм сиэртибэтэ, дьылҕа, сиэр-майгы, итэҕэл уо.д.а. туһунан дириҥ далааһыннаах санаатын бэйэ-бэйэлэригэр майгыннаспат төлкөлөөх – сүрүн герой ыар дьылҕалаах Кулуһун, соҕотох уолуттан кэлэйбит Илья Степанович, быраатын тыыныгар турбут Кынаачай, хаайыы дойдуламмыт учуутал Элэстиирэп, дьонтон кэлэйбит Абааһы Арамаан, өйдөрө-санаалара тууйуллубут, дууһалара ыалдьыбыт «харах уутун дьиэтин» ыарыһахтара, куйаар киһитэ Эгос, олох очуруттан бүдүрүйбүт Туппута Торуоска, Уоһук, Тобох уо.д.а. уобарастар олохторун нөҥүө кэпсиир, анаарар. Суруйааччы олох ыар охсуутун, иэдээни-алдьархайы, аньыыны-хараны, кэрээнэ суох сиэри-майгыны, сидьиҥ көстүүнү киһи амарах, аһыныгас айыы санаата тохтотор, бохсор сүдү күүстээҕин итэҕэтиилээхтик этэр.